Collectie C.J.M. Nagtglas
Cornelis Johannes Marius Nagtglas (1814-1897) was gouverneur van de ‘Nederlandsche Bezittingen ter kuste van Guinea’, aan de toenmalige Goudkust, het huidige Ghana.
Hij zetelde in het kasteel Elmina. De slavenhandel was toen voorbij, maar wel werden er inlandse soldaten geworven voor dienst in het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL). Nagtglas stuurde ambtenaren het binnenland in om de rivieren en dorpen minutieus in beeld te brengen.
Nationaal erfgoed
Zijn persoonlijke archief en een deel van zijn privé bezit zijn aan het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen (KZGW) geschonken. Zijn brieven, notities, rapporten, kaarten en kranten zijn in de verzameling handschriften opgenomen, en worden in de kluis van de ZB bewaard. Ook behoren enkele Arabische handschriften, vervaardigd in West-Afrika, als exotische geschriften bij deze collectie.
In 2017 zijn de voorwerpen en de handschriften van de Collectie C.J.M. Nagtglas aangewezen als beschermde cultuurgoederen volgens de Erfgoedwet. Andere delen uit zijn nalatenschap zijn te vinden in onder meer het Zeeuws Museum, het Nationaal Archief, het Rijksmuseum, Naturalis en het Nationaal Militair Museum. De handschriften uit de collectie zijn gedigitaliseerd als onderdeel van de handschriften van het KZGW. Ze worden in de ZB via de Iguana catalogus digitaal aangeboden.
Ghana
De Goudkust bleef tot 1871 in Nederlandse handen en werd uiteindelijk met veel andere Nederlandse bezittingen in Afrika aan Engeland verkocht in ruil voor uitbreiding van het gezag op Sumatra. In 1957 kwam er een eind aan de koloniale overheersing. Daarmee was het nieuwe Ghana het eerste gebied in Afrika ten zuiden van de Sahara dat in de periode van dekolonisatie zijn zelfstandigheid kreeg. De naam Ghana is een hergebruik van de naam van een vroeg middeleeuws rijk dat noordelijker lag dan het huidige Ghana.
Handschriften
De Collectie C.J.M. Nagtglas maakt een bijzonder onderdeel van uit van de grote verzameling handschriften die in de ZB aanwezig is, en die als geheel te raadplegen is.
Informatie over verdere onderdelen van de collectie vind je op: https://kzgwonline.nl/collecties/collectie-c-j-m-nagtglas
Collectie C.J.M. Nagtglas
Het fort Elmina
Fort St. George bij Elima / [tekening door] H.A. Doijer. – [ca. 1855]
Het fort Elmina, oorspronkelijk in 1482 door de Portugezen aan de Goudkust gebouwd, werd na de Nederlandse verovering in 1637 het centrum van de slavenhandel van de West-Indische Compagnie.
Arabische handschriften
[Arabische hss. KZGW 102 b]. – [ca. 1775-1800]
Nagtglas verwierf ook een aantal Arabische handschriften, en beschreef ze aldus: “"Afkomstig van de westkust van Afrika, los in onbereidde dierenhuiden gewikkelde boeken in Afrikaans Arabisch schrift, voor eenige jaren in een strijd tussen de Engelsen en een Afrikaanse volksstam buitgemaakt". De inhoud bevat elf gedichten over de islamitische geloofsleer.
Schets der krijgsverrigtingen
Schets der krijgsverrigtingen der marine landingstroepen en Afrikaansche bezetting. – [S.l.] : African Times, 1870
Het Britse fort Komenda aan de Goudkust was in 1868 overgedragen aan de Nederlanders. De inlandse bevolking verzette zich hiertegen, en werd door de Hollanders bestraft.